میرسلیم: شرایط سرمایه های میهنی جبران ناپذیر است - بازی های اندروید

سید مصطفی میرسلیم در گفت وگو با خبرنگاران درباره سرمایه ملی گفت: سرمایه مجموعه امکاناتی است که می تواند برای فراوری و کسب درآمد از آن استفاده گردد؛ پس، درآمد، سرمایه نیست و فراوری هم سرمایه نیست، ولی برای کسب درآمد و دست یافتن به فراوری احتیاج به سرمایه هست. تا موقعی که سرمایه ای نباشد توقع فراوری و کسب درآمد نباید داشت. از این رو، اگر برای فراوری و پیشرفت و خروج از فقر و فلاکت اهمیت قائلیم، باید در اندیشه سرمایه گذاری و حفظ سرمایه باشیم و مراقبت کنیم تا آنچه سرمایه محسوب می گردد از دست نرود؛ یعنی مصرف نگردد و در سفره قرارنگیرد و فقط از درآمد و محصول به کاراندازی سرمایه بهره برداری مصرفی بگردد و به علاوه در صورت امکان اگر پس از برطرف احتیاجهای مصرفی، بخشی از درآمد نیز برای تقویت سرمایه اندوخته گردد.

وی افزود: سرمایه اقسام مختلفی دارد؛ یکی سرمایه های خودی شامل منابع طبیعی و معادن و سرمایه انسانی و نیز اندوخته های علمی و فنی و فرهنگی و مالی، در یک سرزمین و متعلق به نسلهای پی در پی جوامع مستقر در آن سرزمین؛ دیگری سرمایه های غیر خودی یا خارجی که از سرزمینهای دیگر وارد می گردد و تقریبا همان مصادیق را دربرمی گیرد و صاحب آن اهالی سرزمین نیستند، ولی از محصول آن بنابه توافق، هم اهالی سرزمین و هم سرمایه گذاران خارجی استفاده می نمایند. گاهی سرمایه گذاری خارجی برای به بهره برداری رساندن بخشی از سرمایه های میهنی انجام می گیرد (به صورت همکاری مشترک که عواید آن به طرفین می رسد) و گاهی به صورت استثمار و اصطلاحاً استعمار است که خیر عمده آن نصیب طرف خارجی می گردد.

این عضو کمیسیون اصل نود مجلس درباره احتمال ناتوانی اهالی سرزمینی در بهره برداری شایسته از سرمایه موجود نیز گفت: دلیل آن ممکن است جهل و رخوت و عقب ماندگی و ضعف کمّی و یا کیفی نیروی انسانی بومی باشد. در این حالت استضعاف، گاهی سرمایه به سر سفره ها برده می گردد و به مصرف مردم سرزمین می رسد و گاهی بیگانگان از جهل و استیصال مردم بومی سوءاستفاده و با فرصت طلبی به نفع خود سرمایه گذاری می نمایند.

میرسلیم درباره شعار بعضی از سیاستمداران مبنی بر بردن نفت بر سر سفره های مردم یادآور شد: اگر منظورشان این باشد که عوائد حاصل از فروش نفت خام را مستقیما نقد می نمایند و به دست مردم می رسانند یا نوعی یارانه مصرفی از آن تأمین می نمایند، در حکم به تاراج دادن سرمایه میهنی است، سرمایه ای که متعلق به همه نسلها است؛ ولی اگر منظور این باشد که یا از عوائد حاصل از فروش نفت برای سرمایه گذاری در صندوق توسعه ملی و ایجاد زیربناهای ماندگار و یا برای فراهم آوردن امکانات اشتغال مولد و فراوری کالاهای بادوام استفاده می گردد و خیر آن به عموم مردم می رسد، موجه و معقول و منطقی است. در هر حال نباید طوری شعار داده گردد که مفهوم اول متبادر به ذهن گردد.

وی افزود: این تصور که سرمایه های میهنی، همان درآمد است و مستقیماً باید به مصرف برسد را متأسفانه بعضی از سیاستمداران عوامزده رایج نموده اند و منحصر به میهن ما نمی گردد. حُسن آن این است که زود نقد می گردد ولی عیب فاحش آن این است که کشور را بعد از چند نسل به سرزمین سوخته تبدیل می نماید. مخازن نفتی ما از دوران قاجار و پهلوی به ثمن بخس یعنی با دادن حق ملوکانه ناچیز به پادشاهان وقت و دولت و ایادی آنها، به تاراج رفته است و در جمهوری اسلامی نیز که از اولین شعارهای انقلابی آن، خروج از وابستگی به نفت (به مفهوم ترک روش خام فروشی و مصرف مستقیم عواید آن برای واردات) بوده، کلاً از زمان دارسی یعنی 1280 تا کنون بالغ بر 2000 میلیارد دلار از فروش نفت نصیب کشور شده که متأسفانه بیشتر به ویژه در 30 سال نخست، به سود انگلستان بوده و کمتر به سرمایه تبدیل و در صندوق توسعه ملی برای امور زیربنایی صرف شده و امروز آن صندوق تقریباً خالی است. برای مقایسه یادآوری می کنم همین صندوق در کشور نروژ 5 میلیون نفری که بسیار دیرتر از ما به کشف نفت و استخراج آن رسیده است امروز بالغ بر هزار میلیارد دلار سرمایه دارد. نکته مهم تر این که استخراج از مخازن نفتی نیز به صورت صیانتی انجام نگرفته است.

این نماینده مجلس در شرح استخراج صیانتی گفت: به طور خلاصه باید توجه داشته باشید که نفت و گاز لابلای خلل و فرج در مخازن تحت فشار ذخیره شده است و سرعت و روش استخراج نفت باید به گونه تنظیم گردد که مقادیری که پس از استخراج در مخزن باقی می ماند کمینه گردد؛ در حال حاضر به دلیل روش فنی ضعیف و افت فشار مخازن ، بهترین استخراج به 40٪ موجودی مخزن می رسد و استخراج باقی مانده صرفه مالی پیدا نمی نماید که ناگزیر از روشهایی نظیر تزریق گاز برای افزایش و حفظ فشار استفاده می نمایند تا به استخراج ثانویه و حتی ثالثیه دست یابند و باقی مانده موجود در مخازن به کمینه برسد؛ به این فرآیند صیانت گفته می گردد که گاهی سرعت استخراج غیر فنی و غیر کارشناسانه، برای نشان دادن رشد فراوری و فروش نفت، موجب خسارت به صیانت از مخازن شده است.

میرسلیم یادآور شد: همچنین بدتر از آن، استفاده سوختی از نفت است: نزدیک 90٪ از نفت و گاز استخراجی تبدیل به فرآورده هایی می گردد که از آنها بهره برداری سوختی می گردد مانند بنزین و گازوییل و گاز طبیعی و گاز مایع که ارزش اضافه نموده آن در حدود 30٪ است در حالی که نفت و گاز، مواد اولیه بسیار ارزشمندی است که از آن در پالایشگاهها و تأسیسات پتروشیمی، محصولات میانی و نهایی با ارزش اضافه نموده ای به طور متوسط 400٪ قیمت نفت خام به دست می آید، این جا است که عمق فاجعه یعنی به تاراج رفتن یکی از مهمترین مزیتهای نسبی کشور ما، روشن می گردد. اصلاح این روش احتیاجمند راهبرد و برنامه ریزی ویژه است. به یاد داشته باشیم که با وجود تأکیدهای متعدد فقط در حدود 10٪ از نفت و گاز در صنعت پتروشیمی تبدیل به محصولات میانی و بخش معتنابهی از آن صادر می گردد.

این عضو کمیسیون اصل نود مجلس با بیان اینکه شرایط سایر سرمایه های میهنی ما بهتر نیست، گفت: منابع زیرزمینی آب برای کشور نیمه خشکی مانند ایران، سرمایه مهمی به حساب می آید که اصل آن باید حفظ گردد و به اندازه نزولات آسمانی که موجب تغذیه سفره های آب زیر زمینی می گردد از آن استخراج گردد و در شرایط ویژه مانند خشکسالی بیشتر از 40٪ ظرفیت آن مخازن استحصال نگردد تا سازند زمین شناختی تخریب نگردد. این بهره برداری به صورت سنتی و به شیوه ای ابتکاری و معقول که از افتخارات ایرانیان است با سازوکار قنات انجام می گرفته است تا این که با بکارگیری ناشایست فناوری چاه عمیق مجاز و غیرمجاز (در حدود 800هزار حلقه چاه) در مواردی تا 90٪ از آب سفره زیرزمینی استحصال شده و با تخریب سازند، منجر به فرونشستهای بی سابقه و وحشتناک شده است. به دلیل همین بی تدبیری حتی اگر در آینده ترسالی هم داشته باشیم آبخوان داری میسر نخواهد شد و سفره های تخریب شده امکان تغذیه شدن را نخواهند داشت. بعلاوه در همین روش ناشایست و افت سطح آب زیر زمینی، تقریبا تمام شبکه های قنات کشور از حیّز انتفاع خارج شده است. این وضع جبران ناپذیر است و عواقب آن را غیر از خود ما، نسل های آینده باید تحمل نمایند.

وی توضیح داد: خاک یکی دیگر از سرمایه های میهنی است که بر اثر چرای بی رویه و ضایع شدن مراتع و آبخوان داری نامناسب همه ساله بین 7 تا 10 تن در هکتار از مرغوبترین خاک کشور به صورت گل و لای از دست می رود. همچنین جنگلهای کشور از سرمایه های بی بدیل است که نزدیک 80٪ آن از بین رفته و در نتیجه به نابودی گونه های گیاهی و جانوری انجامیده است. در نتیجه بیابانزایی خطر ریزگردها و غبار تقریبا تمام کشور را جز نوار باریکی از سواحل بحرخزر، تهدید می نماید. به علاوه کیفیت هوای شهرها و مناطق صنعتی به دلیل استفاده ناشایست احتراقی از سوختهای نفت و گاز روبرو با آلودگی های مواد سمّی و همچنین در اثر پدیده تأثیر گازهای گلخانه ای، روبرو با بی نظمی فصل ها و گرمایش عمومی شده است. موارد فوتی ثبت شده ناشی از آلودگی هوا به ده هزار نفر در سال بالغ می گردد.

میرسلیم در خاتمه افزود: سرمایه انسانی ما نیز در زمینه های فرهنگی و اجتماعی گرفتار آسیب های جدی شده است که آنالیز و تشریح آن فرصت مستقل دیگری می طلبد.